SMIIllastuvvon albmát fástadoahktáriid birra
”Go don leat das čohkkámin ja juogadeamen suinna buot iežat vearrámus váivviid, ja de son ii oro ollásit berošteamen das, ja dan lea vejolaš bures dovdat.”
”Fástadoaktárat sáhttet šaddat hui eahpesihkkarat jus dát boahtá ovdan. Buot vearrámusat sáhttá son vástidit ahte son ii divššo daid”.
”Mus lea fástadoavttir gii nákcii dan váldit duođas. Son áddii geažideami vuosttas geardde go muitalin ja son hálai munnje balakeahttá ja hirmástuvakeahttá. Dat dagai mu oadjebassan ja dovddahii árvvusatnima.”
”Go mun muitalin illasteami birra doaktárii, de dat orui leamen hui unohassan sutnje. Dat dovdui sus ollásit. Son čohkkái ja botnjasattai stuolus. Dovden maid ahte son ii dieđe maidege dan birra. Muhto son dajai ahte oassi mu symptomain, dego alla varradeaddu ja suhttu dalle ledje áddehahtti.”
”Mun muitalin illastemiid birra. Son jearai boran go dálkasiid. Ja ledje go mus oađđinváttisvuođat. Ii ge šat miige hállojuvvon illasteami birra. Dalle lei unohas čohkkát das.”
”Muhtun doaktáriin lea dat miellaguoddu ahte seksuála illastemiin eai leat mahkkege váttisvuođaid. Dainna don gal dieđusge birgehalat …..”/
”Leažžá go son nu ahte muhtun fástadoaktárat biehttalit ja áŧestit. Dat soaitá leamen menddo lagas ášši sidjiide. Sii šaddet menddo váttis dillái.”
”Fástadoaktárat FERTEJIT leat mielas ja buorredáhtolašvuođain duostat guldalit dasa maid mii muitalit, jus giige muitaleš.”
”Fástadoaktárat berrešedje leat oahppan illastemiid birra. Dii lehpet ”dat dárkkistansadji” mas mis eatnašat fitnet jeavddalaččat. Dii fástadoaktárat lehpet danne heakkadehálaččat dasa ahte eanet mánát, nuorat dahje rávesolbmot muitalivčče.”
”Jus don doavttirin navddát, de sáhtát dábálaš lotkeš hálešteamis, mas don beroštumi čájehettiin dajat: – Gula, mus leat dutnje muhtun gažaldagat. Ale bala, go mun háliidan dutnje buot buori. Muhto lea go miige mii dutnje lea hui lossat? Leat go juoidá vásihan, man birra moai ean vel leat háleštan, háliidivččen gullat dan birra.”
”Eará buorre gažaldat lea: Mo mun galggašin meannudit duinna vai moai sáhtášeimme bures háleštit? Mo mun du mielas galggašin leat doavttirin?”
Sávaldagat ja rávvagat fástadoaktárii:
- Čájet árvvusatnima. Mii dovdat iežamet dili buoremusat. Guldal dárkilit.
- Gažaldat illasteami birra berre leat fástadoaktáriid bissovaš ”iskangažaldat” buohkaide.
- Dat šattašii dábálažžan ja vejolašvuohtan buohkaide oažžut dan gažaldaga.
- Jus mii muitalit illasteami birra, de eat galgga dárbbašit vuolgit doppe eret álggatkeahttá dan gieđahallama.
- Fástadoavttir galgá dađistaga čiekŋaleappot guorahallat fáttá jus dat boahtá ovdan, ii ge garvit dan.
- Jus don fástadoavttirin álggage navddát maidege, de galggat dan dallánaga váldit ovdan.
- Buot fástadoaktárat galget diehtit mii doarjjaguovddáš lea ja gos lagamus dakkár lea.
Buot dii fástadoaktárat galgabehtet diehtit gosa dii galgabehtet lágidit dárbbašeddjiid. Dii berrebehtet maiddái sáhttit juohkit dieđuid veahkehan dihtii du viidáseappot. Dan sáhttibehtet dahkat diehtojuohkingihppagiiguin ja eará láhkai. - Dii galgabehtet lágidit viidáseappot seksuála illastuvvon pasieanttaid johtileamos lági mielde.
Sávaldagat ja rávvagat NAV-mielbargiide
Buorit cealkagat čoahkkimiin NAV:in:
«Váivi lea gullat dán, livččen áinnas ge háliidan du veahkehit. Muhto in jáhke mun máhtán dan, áiggun gulaskuddat muhtun earáin gii máhttá hálddašit dan buorebut go mun.»
«Dán mii fertet váldit duođas. Mii áddet bures maid don dál muitalat. Anán du árvvus go don muitalat dan munnje. Áiggun dahkat maid sáhtežan dan hálddašit.»
Eai nu buorit cealkagat čoahkkimiin NAV:in:
«Odne lea gaskavahkku. Mii eat sáhte borrat vuossárgga mállásiid. Don fertet geahččalit beassat viidáseappot eallimis.»
«Don han gal it leat nu buohcci ahte it sáhte bargat dannego don leat vásihan illastemiid?»
«Áiggut go dan diktit bilidit iežat ovddas? Vássánáigi lea vássánáigi, it don galgga dan diktit iežat bilidit.»
Sávaldagat ja rávvagat NAV-mielbargiide:
- Geahččal áddet ahte čeavlájit gierddahalli, buorebut áddejeaddji kommentárat sáhttet hirbmadit bávččagahttit.
- Ale fuonáš min háladettiinat badjin-vuolás.
- Jearat diehtoáŋgirit.
- Hála rehálaččat, daja jus don it dovdda suorggi – ja lágit viidáseappot.
- Jurddaš eanemusat olbmo birra – ale ge eanemusat loguid ja statistihkaid birra.
- Čájet empatiija, oktanaga ovttadássásaš miellaguottuin.